чувашъяс - важъя булгаралӧн йылӧм — чуваши - древние потомки булгар;
◊ Бес йылӧм — бран. бесово отродье
Коми-русский словарь. — Институт языка, литературы и истории Коми научного центра УрО РАН. Л.М. Безносикова, Е.А.Айбабина, Р.И.Коснырева, А. Кайдалов. 2013.
ЗÆРДÆЙЫЛ УАЗАЛ ДОН БАКАЛЫН — тж. ЗÆРДÆЙЫЛ УАЗАЛ ДОН БАСÆХХÆТ КÆНЫН Искæй æнæнхъæлæджы тынг фæхъыг кæнын, бафхæрын, исты хъуыддаг схæццæ кæнын. Мæ уды хай та мын мæ цинæвдылд зæрдæйыл уазал дон басæххæт кодта. (Гуыцмæзты М. Лæг æмæ ус.) Хъæлдзæг та афтæ тынг уыд... фæлæ йын… … Фразеологический словарь иронского диалекта
УЫНДЖЫ КЪÆЙЫЛ ЗАЙЫН — тж. УÆЗÆДЖЫ КЪÆЙЫЛ НЫУУАДЗЫН тж. УÆЗÆДЖЫ КЪÆБÆРЫЛ УАДЗЫН Иунæгæй, дзæгъæлæй, мæгуырæй баззайын. Остаться под открытым небом; потерять кров. «Дæ дæ дæй, миййаг та... мæ дзæгъæл сæр уынджы къæйыл куы аззайа дзæгъæлæй». Фæлæ уæд цы кæндзæн йæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
УÆЗÆДЖЫ КЪÆЙЫЛ НЫУУАДЗЫН — см. УЫНДЖЫ КЪÆЙЫЛ ЗАЙЫН Дзæгъæлæй, æнæ хицауæй, æнæфæкæсгæйæ ныууадзын. Оставить без присмотра, без средств к существованию. Æртæ æнахъом сабийы иннæрдыгæй. Сæ мад сæ йæ цæгатмæ акодта... Ныр сæ уæзæджы къæйыл ныууадз, цæмæй цæрынц, уымæй дæр сæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆЙЫЛ ÆМБÆЛЫН — Искæй ныхæстыл, фæндтыл разы уæвын. Уæ ныхас мæ хъустæй бахызти... сæрыл сымбæлдзæн æви зæрдæйыл... Уымæй уын ныртæккæ ницы зæгъинаг дæн. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Фыццаг хатт федта Антъон ацы лæджы. Фæлæ йæ ныхас æмбæлы зæрдæйыл.… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙЫЛ БАДЫН КÆНЫН — Искæй æввонгæй, æнæ кусгæйæ хæссын, дарын, æгæр бирæ бартæ йын дæттын. Посадить на шею. Уæлдæр ахуырад райсгæйæ, дæ ныййарджытæ, науæд ма дæ хæстæджытæй искæй бæрзæйыл сбад æмæ цæттæйæ, æввонгæй хæр. (Санахъоты У. Сæрсæфæнмæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙЫЛ КАФЫН — Искæй куыстæй цæрын, искæй ныфсæй архайын, искæй ныфсæй ныфсджын уæвын. Сахълæу (Никъолай Петричæн): Рацу, рацу, уæдæ æдзух мæ бæрзæйыл кафынмæ хъавыдтæ? (Хъороты Д. Æз нæ уыдтæн – гæды уыди.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙЫЛ ÆВÆРЫН — Æппæт куыстытæ искæй бар бакæнын, искæуыл фыргуыст кæнын. Взвалить на шею. Цас фылдæр йæ туг акалдтаид лæппу куыстыл, уыйас фылдæр куыстытæ æвæрдта Заза лæппуйы бæрзæйыл. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙЫЛ ÆРÆНЦАЙЫН — Стыр бæрндзинад исын, бирæ хæстæ æххæст кæнын. Йæ фыды уæзæджы стыр фарн æмæ уæз йæ бæрзæйыл æрæнцадысты (Гæлæбуйæн). (Гаглойты В. Гæлæбу.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙЫЛ ÆФСОНДЗ ÆВÆРЫН — Искæй эксплуатации кæнын, хи дæлбариуæг кæнын. Сæрибарæй... рафæлдыста Хуыцау адæмы дæр. Фæлæ се намондæн райгуырд æлдар æмæ сын се уæнгтæ сбаста, бæрзæйыл сæвæрдта æфсондз. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЕХС БÆРЗÆЙЫЛ ДАРЫН — Æдзух искæй нæмын. Кæд Хъайсын йæ хъал æфсымæрау йæ ехс мæгуыр лæджы бæрзæйыл нал дарид... (Хъайтыхъты А. Додтаты Дзылы.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆЙЫЛ ДАРЫН — Хъуыды кæнын, нæ рох кæнын. Мæ ныхæстæ дæ зæрдæйыл бадар. (Коцойты А. т. 1. 61.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
